هفته آینده، ریاض، پایتخت عربستان سعودی میزبان چهلمین نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس خواهد بود و قرار است در این گردهمایی که روز سه شنبه 10 دسامبر در ریاض برگزار می شود، سران کشورهای های شورای همکاری خلیج فارس حضور به هم رسانند. این نشست در حالی برگزار می شود که منطقه خلیج فارس با چالش های بی شماری رو به رو بوده و تنش های روز افزون منطقه ای و بین المللی، این پهنه ای جغرافی را دچار بحران و آشفتگی کرده است. از سوی دیگر، تلاش های چند ماه اخیر برای حل بحران روابط با قطر شاهد پیشرفت های چشمگیری بوده و انتظار می رود اجلاس پیش رو، نقطه ای عطفی برای از سرگیری روابط میان کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر با قطر باشد.
در همین حال، عبد اللطیف الزیانی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس (GCC)، پس از اعلام تاریخ برگزاری چهلمین اجلاس سران در ریاض، ابراز امیدواری کرده است که نشست آینده، شعار "راه حل در ریاض است" را به واقعیت تبدیل خواهد کرد.
برخی منابع خلیجی اظهار داشتند که پس از عذرخواهی ابوظبی از میزبانی اجلاس سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، کویت تلاش داشت میزبان چهلمین نشست باشد و با توجه به تلاش های که در راستای حل بحران روابط با قطر انجام داده است، بتواند نقش بیشتری در حل بحران قطر داشته باشد، اما در پرتو رایزنی ها، تصمیم بر این شد تا نشست آینده در ریاض برگزار شود.
در حالی که خبرگزاری قطر اعلام کرده است که شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر فراخوان ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی را برای حضور در چهلمین نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دریافت کرده است، اما رسانه های رسمی عربستان سعودی تا هنوز هیچ اشاره ای به این موضوع نکرده اند.
ناظران عقیده دارند که حضور امیر قطر در اجلاس ریاض، مشروط به دریافت دعوت نامه نیست، زیرا در گذشته، با آن که قطر دعوت نامه رسمی برای حضور در نشست های سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و سران کشورهای سازمان کنفرانس اسلامی در مکه را دریافت کرده بود، ولی امیر قطر از حضور در نشست های یاد شده خودداری کرده و تنها به فرستادن هیئتی از سوی قطر بسنده کرد. اما انتظار می رود که امیر قطر در اجلاس پیش رو در ریاض شرکت کند.
به رغم این که دبیر کل شورای همکاری کشورهای خلیج فارس، اشاره ای به احتمال آشتی با قطر در نشست ریاض نکرد، اما مقامات عربستان سعودی تأکید کردند که بحران روابط میان کشورهای خلیج فارس به زودی پایان خواهد یافت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در همین راستا، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال، اطلاعاتی را نشر کرده است مبنی بر این که شیخ محمد بن عبد الرحمن، وزیر امور خارجه قطر، ماه گذشته سفر پنهانی به ریاض داشته و با مقامات ارشد عربستان سعودی در باره آشتی و مصالحه صحبت کرده است. روزنامه به نقل از منابع آگاه، علاوه داشته است که قطر تعهد کرده است برای پایان دادن به بحران روابط با کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر، پیوند خود را با سازمان بین المللی اخوان المسلمین قطع کند. این در حالی است که قطر پیوسته تأکید دارد که هیچ گونه رابطه ای با گروه های جنبش النصره، سازمان حماس و حزب الله ندارد، در واقع، اظهارات دوحه با کردار آن مغایرت دارد. هنگامی که مسئله ای پیوند قطر با برخی از گروه ها و احزاب مطرح می شود، قطر می گوید که این کشور موظف است تا پیوند خود را تنها با گروه های که سازمان ملل متحد آن ها را به عنوان تروریست معرفی کرده است، قطع کند. اما کارشناسان سیاسی می گویند سیاستی را که دوحه در این ارتباط اتخاذ کرده است، نوعی اهانت به تصمیم شماری از کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی ، مصر و امارات متحده عربی در مورد تروریست معرفی کردن برخی گروه ها همچون سازمان اخوان المسلمین و سازمان حزب الله لبنان، به شمار می رود.
با آن که وزارت امور خارجه قطر در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا امیر قطر در اجلاس آینده اشتراک می کند، سکوت اختیار کرده و هیچ پاسخی ارائه نکرده است، اما تحرکات اخیر نشان می دهد که دوحه در تلاش برای از سرگیری روابط با کشورهای عربی همسایه است و می خواهد به بحران روابط با کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر، پایان دهد. اما در عین حال، شیخ حمد بن جاسم، وزیر پیشین امور خارجه قطر، تا هنوز نسبت به تحولات آینده نگرانی دارد و بدین باور است که باید پیش از هر گونه آتشی، خسارت های ناشی از محاصره قطر در ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی بر آورد شود، تا این اقدام دو باره تکرار نشود. نامبرده می گوید از هر راهبردی که منجر به آشتی بی قید و شرط میان کشورها شود، حمایت می کند اما این راهبرد بایستی به حاکمیت و اقتدار کشورها احترام بگذارد.
بن جاسم برای این که مسئله ای آشتی را کم اهمیت جلوه دهد، علاوه کرده است که شورای همکاری کشورهای خلیج فارس در 10 سال گذشته، فعالیت قابل ذکر و موثری نداشته و نتوانسته است انتظار شهروندان کشورهای عربی خلیج فارس را برآورده کند. اما عبد الرحمن راشد، نویسنده سعودی می گوید جالب است که برخی از شخصیت های که سمت معینی در دولت قطر ندارند، به خود اجازه می دهند، موانعی را در مسیر آشتی قطر با کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر ایجاد کنند. شگفت آور است که حمد بن جاسم در گذشته تلاش های زیادی را به منظور پایان دادن به بحران قطر انجام داده و حاضر به عقب نشینی های بسیاری شده بود اما اکنون که صحبت از نزدیکی میان قطر و کشورهای همسایه مطرح می شود، بن جاسم اقدام به فرافکنی می کند.
اما عبد الخالق عبدالله، کارشناس امور سیاسی در امارات می گوید: دوحه برای پایان دادن به بحران روابط، تنها تعهد به قطع رابطه با سازمان اخوان المسلمین نکرده بلکه حاضر به عقب نشینی از مواضع بسیاری شده است و کشورهای که قطر را تحریم کرده اند در حال حاضر سرگرم بررسی این مسائل هستند. این کارشناس سیاسی باور ندارد که بحران روابط با قطر به زودی پایان یابد، زیرا شماری از کشورها و سازمان ها، همچون ایران، ترکیه و سازمان اخوان المسلمین که منافع خود را در پرتو آشتی در خطر می بینند، سعی می کنند موانعی را فرا راه پروسه آشتی قرار دهند.
قابل ذکر است که کویت از آغاز بحران قطر در سال 2017، در تلاش برای زدودن ناسازگاری ها بوده و سعی می کند دیدگاه را با هم نزدیک کند، زیرا شورای همکاری کشورهای خلیج فارس، حائز اهمیت فراوانی برای کلیه ای اعضای این سازمان است. اکنون با توجه به پیشرفت تلاش ها، ناظران عقیده دارند که وضعیت بحران قطر به میزان کنونی از این بیش باقی نخواهد ماند و اجلاس آینده سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، یا به این بحران پایان می دهد و یا این که شکاف میان دو جانب را عمیق تر می کند. حتی اگر در اجلاس آینده، قطر تعهد به پذیرش تمام شروط پیشنهاد شده کند اما جانب مقابل باز هم به زودی قادر نخواهد بود تا به سیاست های دوحه اعتماد کامل پیدا کند.
در پی سفر وزیر امور خارجه قطر به ریاض و تلاش های قطر برای پایان دادن به حل بحران روابط با کشورهای همسایه، رسانه های خبری قطر لحن خود را در بازتاب بسیاری از مسائل تغییر داده و به عنوان مثال به جای این که مانند گذشته از عبارت "جنبش انصار الله" استفاده کنند، شبه نظامیان حوثی و یا شورشیان حوثی، می گویند.
البته مشارکت تیم های عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین در مسابقات فوتبال جام کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در دوحه، حامل پیام مثبتی برای از سرگیری روابط با قطر است.
© IndependentArabia
